تاريخچه گزينش

مفهوم گزينش در تاريخ بشري از قدمتي طولاني شايد به زمان خقلت آدمي باز گردد. انسان در مقاطع مختلف زندگي خود همواره دست به گزينش‌هاي متفاوت مي‌زند، از انتخاب کلمات براي سخنان خود گرفته تا گزينش غذا، لباس و همسر و يا حتي انتخاب کارگر و يا کارفرما. البته معيار در گزينش‌هاي فوق نقشي اساسي دارد.

گزينش به مفهوم انتخاب کارگزان دولتي يا مستخدمين دولت به زمان تأسيس دولت-شهرها در يونان پيش از ميلاد و بعدها با ايجاد و گسترش نظام دولت-ملتي در دنيا در اواخر قرن 18 بعد از ميلاد باز مي‌گردد. بسياري از پادشاهان، رؤساي ايالت‌ها و سران دولت‌ها تلاش داشته‌اند تا معتمدترين و وفادارترين افراد را به خود (در زمان نظام دولت- پادشاهي) و آرمان ملت و دولت (در زمان دولت ملتي) را بکار گمارند. پيامبران الهي، ائمه و رهبران مذهبي نيز همواره بر اين موضوع تأکيد داشته و شخص پيامبر اسلام (ص) و حضرت علي (ع) به عنوان کساني که در صدر حکومت اسلامي بوده‌اند، فرازهايي را در چگونگي گزينش کارگزران دولتي ابراز داشته‌اند.

اما گزينش به مفهوم علمي آن (استفاده از علوم ديگر جهت انتخاب افراد براي يک شغل دولتي يا خصوصي) به جنگ جهاني اول باز مي‌گردد. با گسترش علومي چون روانشناسي و رياضي از يک سو و همچنين تلاش در جهت تحقق کامل‌تر اهداف سازماني در نتيجه رقابت ميان سازماني و همچنين افزايش فساد اداري نظير سرقت در محل کار، خشونت، کارگريزي، غبيت از کار و... از سوي ديگر، فرايند گزينش به عنوان يک ضرورت در روند استخدام افراد جديد و همچنين ارتقاي آنان در سلسله مراتب اداري و سازماني تبديل گشته است. امروزه تقريباً در تمام دنيا اعم از سازمان‌هاي دولتي و غير دولتي، به گزينش به عنوان يک ضرورت نگريسته مي‌شود که ابزارهاي آن نيز در تمامي نقاط جهان يکسان مي‌باشند. اهميت گزينش تا آنجا پيش رفته است که بنگاه‌هاي خصوصي و حرفه‌اي زيادي در زمينه گزينش افراد در کشورهاي غربي با کارکردهاي کشوري، منطقه‌اي و جهاني، تأسيس شده‌اند که سازمان‌ها و شرکت‌هاي خصوصي و غير دولتي را در امر استخدام افراد ياري مي‌دهند.