به همت اداره کل فرهنگ و ارشاد استان ایلام و با حضور جمعی از  اساتید دانشگاه، علاقمندان شعر و داستان استان ایلام، دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی، دبیران ادبیات فارسی آموزش و پرورش، ناشران و نویسندگان، کتاب «تاریخ ادبیات استان ایلام» تألیف دکتر «علیرضا شوهانی» دانشیار دانشگاه ایلام نقد و بررسی شد.

  به گزارش روابط عمومی دانشگاه ایلام، در این نشست آقای «خداداد ابراهیمی» نویسنده و روزنامه نگار، دکتر «حبیب الله بخشوده» شاعر و منتقد ادبی و همچنین «محمدرضا رستم پور» شاعر و مجری - کارشناس برنامه، به نقد و بررسی ابعاد مختلف این اثر پرداختند.

در ابتدای این نشست دکتر منصور محبی معاون فرهنگی و امور رسانه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام، ضمن گرامیداشت هفته کتاب و کتابخوانی، عنوان کرد: این برنامه چهارمین نشست نقد و بررسی کتاب در سال 1402 و یکی از برنامه‌های شاخص ارشاد اسلامی در هفته کتاب است.

وی پویایی، ظرفیت و قابلیت آثاری را که در این نشست‌ها به بوته نقد سپرده می‌شوند، به عنوان شاخص‌های آثار برشمرد و گفت: جلسات نقد و بررسی کتاب در واقع یک کارگاه آموزشی هستند و همواره نکات آموزنده‌ای برای همه فعالان حوزه نویسندگی و نشر داشته و دارد.

دکتر محبی، یادآور شد: اوضاع نشر در استان ایلام با وجود 41 ناشر و انتشار 207 عنوان کتاب تا این زمان در سال جاری، از نظر کمّی خوب است اما در کیفیت آثار منتشر شده هنوز در استان مشکل داریم و از ناشران و نویسندگان و اهل قلم درخواست می‌کنیم، که آثارشان را قبل از چاپ در چنین جلساتی به بوته نقد و بررسی بسپارند، تا ایراد و اشکالات آنها به کمترین میزان خود برسد و با کیفیت خوب چاپ و منتشر بشود.

در ادامه خداداد ابراهیمی به عنوان اولین کارشناس، در نقد و بررسی کتاب تاریخ ادبیات استان ایلام عنوان کرد: این کتاب برای نخستین بار در استان به تاریخ ادبیات ایلام پرداخته، که از این نظر قابل توجه و تقدیر است و انتشار آن بسترساز بوده و برای استان ایلام لازم است؛ گرچه باید زودتر از اینها تاریخ ادبیات ایلام تدوین می‌شد.

وی در خصوص برگزاری این نشست، تذکر داد: خوب بود از همه یا بخشی از شعرا و نویسندگانی که در این کتاب درباره آنها صحبت شده، برای شرکت در جلسه دعوت می‌شد و غفلت دیگر هم اینکه برای نقد و بررسی کتابی چنین مهم، باید از خبرگزاری‌ها و اصحاب رسانه نیز دعوت به عمل می‌آمد تا در جامعه انعکاس بیشتری پیدا می‌کرد.

ابراهیمی روی جلد کتاب را اثری مناسب برای این کتاب ندانست و گفت: روی جلد کتاب تاریخ ادبیات استان ایلام هیچ ربطی نه به تاریخ و نه به ادبیات استان ایلام دارد و خوب بود که با مداقه بیشتر و توجه به نمادها و نشانهای هویتی استان، روی جلدی در خورتر طراحی می شد.

نویسنده مجموعه داستان «مه‌ته‌له‌یل ئیلام» خاطرنشان کرد: غفلت دیگر در خصوص کتاب، این است که رزومه و معرفی خود نویسنده و گروه پژوهشی همکار وی در این کتاب نیامده است و مهم‌تر از همه، نمایه‌ها نیز در پایان کتاب اعم از نام‌ها، کتاب‌ها، مکان‌ها، واژه‌نامه و اعلام و ... نیامده است، که برای چنین اثری، وجود نمایه‌های کامل و منظم از ضروریات است و باید در چاپ و یا ویراست آینده کتاب درج شود.

ابراهیمی تأکید کرد: چه خوب می‌شد، اگر در کنار اسم و آثار هر شاعر یا نویسنده که در این کتاب به آن پرداخته شده است، عکسی هم از وی درج می‌شد، تا خواننده به درک بهتری از شخصیت شاعر و نویسنده می‌رسید و از این طریق بسیاری از این هنرمندان که افرادی شناخته شده نیستند، به واسطه تصویرشان شناخته می‌شدند و از طرفی بر زیبایی بصری کتاب نیز می‌افزود.

دکتر حبیب الله بخشوده به عنوان دومین منتقد نشست، ضمن قدردانی از  دکتر علیرضا شوهانی و گروه پژوهشی همکار وی برای تدوین این کتاب، عنوان کرد: نثر پژوهشگر در این کتاب از امتیازات آن است که یکدست و روان است و با وجود تعداد صفحات بالای کتاب و دوزبانه بودن کردی و فارسی، اشتباهات تایپی آن کم است.

دکتر بخشوده ایراد اساسی این کتاب را در پیرنگ آن دانست و توضیح داد: با وجود 600 صفحه‌ای بودن این اثر، باید گفت که نگاشتن کتابی برای تاریخ ادبیات استان ایلام، با این حجم و در این تعداد صفحات جمع شدنی نیست و مهم‌تر اینکه جمع کردن اشعار و آثار کردی و فارسی در یک جلد کتاب و در یک مجموعه، کار درستی نیست و باعث شده کتاب از توازن خارج شود.

دکتر بخشوده بررسی همزمان آثار کردی و فارسی را در یک کتاب تاریخ ادبیات، ایرادی ساختاری دانست و افزود: نمی‌توانیم تاریخ ادبیات فارسی و کردی ایلام را در یک کتاب بیاوریم چرا که این دو کاملاَ از هم جدا هستند و هر کدام تاریخ مجزایی دارند.

پژوهشگر ایلامی تأکید کرد: هیچ کتابی تا به توازن نرسد تثبیت نمی‌شود و جمع کردن این کتاب با وجود آوردن آثار داستانی، شعر، نثر و... و به دو زبان کردی و فارسی، کاری سخت بوده و به توازن کتاب لطمه زده است.

بخشوده به پژوهش در خصوص آثار ??? نفر از شعرا و نویسندگان استان ایلام از قدیم تا جدید در کتاب تاریخ ادبیات استان ایلام اشاره کرد و گفت: برای هر دوره تاریخی باید مختصری از تاریخ سیاسی و اجتماعی آن دوره و ارتباطش با شعرای آن دوره آورده می‌شد، تا تصویر بهتری به دست می‌آمد.

ایشان ادامه داد: در کنار شناساندن بسیاری از شعرا و نویسندگان گمنام استان ایلام در این کتاب، متأسفانه بسیاری از شعرا و نویسندگان شناخته شده جایشان در این کتاب خالی است؛ افرادی چون ملا ابراهیم و جلیل سپیدنامه، بابک زمانی، علی یاری، رضا زوهر، یاسر بابایی، جعفر علیرضایی، عبدالصابر و عبدالستار کاکایی، مهناز طهماسبی، لیلا ملکی، مهدی رستمی، علی باقری و... که در ویراست بعدی می‌توانند آثارشان در این کتاب آورده شود.

وی ضمن برشمردن دیگر ایرادات این کتاب، خاطرنشان کرد: منابع و مآخذ آخر کتاب می توانست کامل تر و بهتر باشد و برخی اشتباهات آن رفع شود و ارجاعات درون متنی نیز در 80 درصد موارد وجود نداشت که جا دارد مورد توجه پژوهشگر قرار بگیرد.

کتاب تاریخ ادبیات استان ایلام اثر دکتر علیرضا شوهانی دانشیار دانشگاه ایلام و گروه همکاران وی در 600 صفحه توسط انتشارات هاوار با حمایت حوزه هنری استان ایلام منتشر شده است.