عنوان طرح: اولویت بندی زیر حوزه‌ها جهت انجام اقدامات آبخیزداری در حوزه آبخیز سد ایلام
پژوشگر: دکتر محسن توکلی دانشیار دانشگاه ایلام
طرح پژوهشی اولویت‌بندی زیر حوزه‌ها جهت انجام اقدامات آبخیزداری در حوزه آبخیز سد ایلام در شش فصل و 90 صفحه توسط دکتر محسن توکلی دانشیار دانشگاه ایلام تدوین شده است.
انجام عملیات آبخیزداری با اهداف گوناگون در یک حوزه آبخیز به دلیل شرایط طبیعی حاکم بر حوزه مسائل اقتصادی ـ اجتماعی و همچنین محدودیت‌های فنی و مالی، نیازمند نوعی اولویت‌بندی است. اولویت‌بندی عموماً بر پایه معیارهای انتخابی و یا تنها بر اساس یک هدف مورد نظر در آبخیزداری مانند سیل خیزی، فرسایش خاک و نظیر آن صورت می‌گیرد. روش‌های مدل اسکالوگرام و منطق فازی می‌توانند دامنه وسیعی از مزایا، معایب و وضعیت‌های مختلف در تصمیم‌گیری و اولویت‌بندی مدیریت آبخیز را انجام دهند. به منظور بررسی امکان استفاده و مقایسه دو روش اسکالوگرام و منطق فازی در اولویت زیر حوزه‌ها جهت عملیات آبخیزداری به منظور کنترل سیلاب و تولید رسوب حوزه آبخیز سد ایلام و مقایسه نتایج این دو روش با الویت‌بندی کارشناسان در نظر گرفته شده است. در این تحقیق حوزه به نه زیر حوزه تقسیم و برای هر زیر حوزه 30 پارامتر هیدرولوژیکی، فیزیوگرافی، زمین شناسی و اقلیمی محاسبه شده است. سپس با استفاده از تجزیه و تحلیل عاملی هشت عامل با بیشترین تاثیر استخراج شدند. این هشت عامل در مدل اسکالوگرام وارد شده و با استفاده از این مدل اولویت‌بندی انجام شد. در مرحله بعد با استفاده آنالیز خوشه‌ای زیر حوزه‌های همگن مشخص و بصورت نمودار خوشه‌ای ارائه شد. همچنین روابط رگرسیونی بین پارامترهای وابسته و مستقل برقرار شد. در مرحله آخر با استفاده از این روابط و ضریب رگرسیون آنها با عوامل وابسته و استفاده از روابط فازی، وزن دهی به این عوامل برای نه زیر حوزه صورت گرفت .در نهایت حوزه‌ها با توجه به وزن دهی بعمل آمده مشخص شدن مقادیر عضویت آنها، زیر حوزه‌ها اولویت‌بندی شدند. اولویت‌بندی ارائه شده توسط کارشناسان که بر مبنای رسوب ویژه زیر حوزه‌ها بوده است، نیز از مراکز مربوطه اخذ شد. برای مقایسه این روش ها مشخص شد، که اولویت‌بندی کارشناسان به دلیل در نظر گرفتن یک فاکتور هیچ انطباقی نداشته و رد می‌شود. نتایج دو روش اسکالوگرام و منطق فازی نشان دهنده این است که در الویت‌بندی ارائه شده برای نه زیر حوزه، هفت اولویت دو روش یکسان بوده و حدود 80 درصد با هم انطباق داشته و هر دو تأیید می شوند، ولی روش اسکالوگرام به دلیل انطباق بیشتر با نمودار آنالیز خوشه ای زیر حوزه‌ها برای منطقه کارایی بیشتری دارد.
چهارشنبه هر هفته، ما را با معرفی پروژه‌های تحقیقاتی اعضای هیأت علمی دانشگاه ایلام همراهی کنید.
روابط عمومی دانشگاه ایلام
