رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران گفت: اگر نتوانیم تنوع اجتماعی را به کمک رسانه و مطبوعات مدنی کنیم استعمار و استکبار بدون نیاز به هیچ سلاح، برنامه‌ریزی و هزینه‌ای از نقش دینامیتی این تنوع‌ها بهره‌مند خواهد شد.
به گزارش خبرنگار روابط عمومی، دکتر محمدامین قانعی‌راد، رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران در نشست نقش رسانه در همگرایی منطقه در جشنواره فرامرزی مطبوعات در دانشگاه ایلام، اظهار کرد: بایادیاز مرحوم دکتر عبدالهی رییس اسبق انجمن جامعه‌شناسی ایران که به ما مفهوم اعتماد و سرمایه تعمیمیافته و شخصیت مدنی را آموخت. این مفهوم از جمله مفهوماتی است که وابسته به جامعه‌ی مدنی و شهروندی است. علی‌الظاهر انتظار میرود چنین مفاهیمی توسط اساتیدی آموخته شود که دارای ریشه‌ی قومی و قبیله‌ای نباشند و از حیث محل زندگی دوران کودکی و جوانی خود را در شهرهای بزرگ مانند تهران گذرانده باشد.
وی ادامه داد: مرحوم دکتر عبدالهی که شهروندی از ایلام بود و ایلام از نظر فرهنگی سرزمینی محسوب می‌شود که فرهنگ قبیله‌ای و ایلی در آن وجود دارد این مفاهیم پیشرفته را به ما جامعه‌شناسان کشور آموخت. عبدالهی به ما یاد داد که تنوع و تکثر اجتماعی می‌تواند به مثابه یک تهدید و در عین حال به مثابه یک فرصت تلقی شود. اما چیزی که تنوع اجتماعی را تبدیل به تهدید می‌کند فقدان ارتباط، همگرایی، گفت‌وگو و نبود مذاکره، همنشینی، تعامل بین گروه‌های مختلف اجتماعی است و آن چیزی که تنوع و تکثر اجتماعی را به فرصت تبدیل می‌کند ارتباطات میان فرهنگی است که به طور خاص می‌تواند توسط رسانه‌ها و مطبوعات شکل بگیرد و گروه‌های مختلف اجتماعی را که از حیث زبان، قومیت و حتی نژاد و مذهب با هم متفاوت هستند در کنار همدیگر قرار بدهد و بین آنها الفت و دوستی ایجاد کند.
رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران با بیان اینکه شاید مهم‌ترین رسالت دین و به طور خاص اسلام ایجاد ائتلاف بین قلوب و ایجاد نزدیکی بین قبائل متفرق و قومیت‌های متفاوت است، تصریح کرد: رسالت پیامبر هنگامی شروع شد و دین اسلام هنگامی تبلور اجتماعی پیدا کرد که پیامبر توانست بین دو قبیله‌ی اوس و خزرج پیمان وحدت و اخوت ببندد و بدین وسیله مدینه را پایه‌گذاری کند، مدینه لزوما به معنای شهر در معنای فیزیکی آن نیست بلکه بعد معنوی شهر مدنظر است؛ یعنی گروه‌هایی که متفاوت و مختلف‌اند و از نظر ویژگی‌های فکری در تعارض با هم قرار دارند. در این زمان تصمیم گرفتند به جای شمشیر ارتباط خود را با گفت‌وگو ، تعامل و هم‌صحبتی حل کنند.
قانعی‌راد ادامه داد: اسلام با ظهور خود تلاش کرد که از سیاست قبیله‌ای که معمولا آمیخته به خشونت و شمشیر است بپرهیزد و این سیاست را به سیاست مدنی که اساس آن گفت‌وگو است تبدیل کند و چه بسا که قرآن، رسانه و حامل ارتباط در مقطعی قرار گرفت که تقریبا همان نقش رسانه امروزی را که ایجاد زبان، باور و اعتقاد مشترک است ایجاد کرد.
وی تصریح کرد: پیامبر اسلام (ص) با وابستگی قبیله‌ای مخالف نبود بلکه مخالف تعصب قبیله‌ای بود و آیه‌ی قران تاکید دارد که اسلام تنوع و تکثر را در معنای وسیع خود می‌پذیرد و نکته جالب اینکه این تکثر قومی و قبیله‌ای را خدا به خودش نسبت می‌دهد، یعنی خداوند آن را ایجاد کرده تا مردم همدیگر را بشناسند. اینکه به ملیت‌ها و قبایل مختلف وابسته هستیم چیزی نیست که به خاطر آن شرمنده باشیم و از کسی عذرخواهی کنیم فرهنگ اسلامی ما را رهنمون می‌کند تا تکثر فرهنگی را به ائتلاف قلوب نزدیک کنیم.
رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران با تاکید بر اینکه امروز رسانه نقش نزدیک کردن آدم‌ها به همدیگر را بازی می‌کند و با توجه به ابزارهایی که ممکن است در خدمت خشونت و شمشیر هم قرار گیرد، تصریح کرد: گروه‌های تکفیری و داعش از پیشرفته‌ترین ابزارهای تکنولوژی اطلاعات استفاده می‌کند، مجله الکترونیکی، سایت، صفحه فیس بوک و توئیتر دارد و از انواع شبکه‌های اجتماعی در مسیر باطل خود بهره می‌گیرد.
دکتر قانعی‌راد ادامه داد: امروز که در منطقه با تنوع انفجار اجتماعی مواجه هستیم یعنی لبه‌ی بد تنوع و تکثر، که هر لحظه ممکن است اتفاق بیفتد. زندگی انسانی هیچ‌وقت بدون تنوع بنوده بلکه به مدد مدنیت به یک زندگی غنی، مسالمت آمیز تبدیل کرده یا به زوال اجتماعی و دینی بینجامد. امروز خاورمیانه دستخوش تهدیدهای زیادی است و برای رفع این تهدیدها تک تک ما مسئولیت داریم تا مبادا قومیت گرایی، بحث شیعه و سنی و عرب و عجم و در سطح داخلی بحث قومیت‌ها هستی ما را با خطر مواجه کند، اگر مدنی کردن تنوع اجتماعی را نتوانیم به کمک رسانه و مطبوعات طی کنیم شاید استعمار و استکبار نیاز به هیچ سلاح ، برنامه‌ریزی و هزینه نداشته باشد چون قومیت می‌تواند نقش دینامیت داشته باشد.قومیت در کشورهای مختلف هم یک سرمایه‌ی فرهنگی است و هم دینامیت یعنی ظرفیت دوگانه‌ای دارد. اگر معنای قومیت را تفاوت آدم‌ها با یکدیگرتلقی کنیم سرمایه‌ای فرهنگی است ، کشورهایی که دارای تنوع اجتماعی هستند می‌توانند ارزش فرهنگی بیشتری هم داشته باشند اما درعین حال اگر این تفاوت تعرض معنا دهد در نقش دینامیت خود را نشان می‌دهد و هستی آن کشور را به خطر می‌اندازد.
وی تصریح کرد: متاسفانه در عراق و سوریه مشکلاتی داریم و گرایش‌های قومی که لیبی را تهدید می‌کند که بیداری اسلامی را تبدیل به فاجعه می‌کند. برخورد با چنین مسائلی در سطح بین‌المللی سیاسی و نظامی است، یعنی گمان میرود این مقوله‌ها توسط نیروهای امنیتی و سیاسی حل شود امادر این جلسه شاهد یک نوع تغییر نگاه هستیم. چون از نیروهای امنیتی و سیاسیون دعوت نشده است تا صحبت می‌کنند و آنها در جای خود کارهای لازم را انجام خواهند داد اما این جلسه متشکل از کسانی است که به جامعه‌ی مدنی و مردم تعلق دارند و اهل فرهنگ و دانش هستند.
دکتر قانعی‌راد گفت: امیدواریم این نشست در جهت همگرایی منطقه‌ای فراتر از کارهایی که در جاهای دیگر صورت گرفته گام‌های موثری بردارد و درسی هم برای سیاستمداران و نظامی‌ها باشد که فقط مشکل منطقه را از طریق مذاکره‌های سیاسی و نظامی را شاید نتوان حل کرد و باید نخبگان فرهنگی و اهل فرهنگ و دانشگاهیان در کشورهای منطقه به پاخیزند و با تعریف یک سری برنامه ها مثل جشنواره مطبوعات سعی کنند نگاه جدیدی را ایجاد کنند و از ظرفیت رسانه‌ها اعم از مطبوعات و فضای مجازی استفاده کنند تا بتوتانند مهم‌ترین تهدید منطقه که قومی و مسلکی است را شکست دهند.
وی در پایان تاکید کرد: دین اسلام در صورت لزوم جهاد را تجویز می‌کند اما تا جایی که دیده‌ام اسلام هیچگاه به شمشیر قسم نخورده اما به قلم سوگند یادکرده امیدوارم قلم شما اهل فرهنگ بتواند کمک‌های موثری را برای عبور منطقه از بحران‌‌ها بردارد.
