سخنان رهبر معظم انقلاب در باره ی ماه مبارک رمضان

خانه خبرها

بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامى‏ در خطبه‏هاى نماز جمعه‏ى تهران

86/ 06/ 23

همه ى برادران و خواهران نمازگزار و عزيز را و خودم را توصيه ميکنم به رعايت تقواى الهى، که برترين محصول و نتيجه ى اين ماه مبارک است.ماه مبارک رمضان با همه ى برکاتش و همه‏ى زيبائى‏هاى معنوى‏اش، بار ديگر فرا رسيد. ...

خطبه‏ى اول‏

بسم‏اللَّه‏الرّحمن‏الرّحيم‏الحمدللَّه ربّ العالمين نحمده و نستعينه و نؤمن به و نستغفره و نصلّى و نسلّم على حبيبه و نجيبه و خيرته فى خلقه و حافظ سرّه و مبلّغ رسالاته بشير رحمته و نذير نقمته سيّدنا و نبيّنا ابى القاسم المصطفى محمّد و على اله الأطيبين الأطهرين المنتجبين سيّما بقيّةاللَّه فى الأرضين.

همه ى برادران و خواهران نمازگزار و عزيز را و خودم را توصيه ميکنم به رعايت تقواى الهى، که برترين محصول و نتيجه‏ى اين ماه مبارک است. ماه مبارک رمضان با همه‏ى برکاتش و همه‏ى زيبائى‏هاى معنوى‏اش، بار ديگر فرا رسيد. از قبل از شروع ماه مبارک، پيامبر معظم اسلام مردم را آماده ميفرمود براى ورود در اين عرصه ى خطير و والا و پربرکت؛ «قد اقبل اليکم شهر اللَّه بالبرکة و الرّحمة». در خطبه‏ى روز جمعه‏ى آخر ماه شعبان، بنا به روايتى اينطور فرمود: خبر داد، توجه داد به مردم که ماه رمضان فرا رسيد.

اگر بخواهيم در يک جمله ماه رمضان را تعريف کنيم، بايد عرض کنيم ماه فرصتها. فرصتهاى فراوانى در اين ماه در برابر من و شماست.

اگر از اين فرصتها بتوانيم درست استفاده کنيم، يک ذخيره‏ى عظيم و بسيار ارزشمندى در اختيار ما خواهد بود.

من درباره‏ى همين مطلب اندکى توضيح عرض ميکنم و خطبه‏ى اول درباره‏ى همين مسائل مربوط به ماه رمضان و اين فرصتهاى بى‏نظير است.

در همين خطبه اى که اشاره شد، رسول مکرم فرمودند که «شهر دعيتم فيه الى ضيافة اللَّه»؛ اين يک ماهى است که شما در اين ماه دعوت شده‏ايد به ميهمانى الهى.

خود اين جمله در خور تدبر و تأمل است؛ دعوت به ميهمانى الهى. اجبار نکردند که همه‏ى افراد از اين ميهمانى استفاده کنند؛ نه، فريضه قرار داده‏اند؛ اما تحت اختيار خود ماست که از اين ميهمانى استفاده بکنيم يا نکنيم.

بعضى هستند که در اين ميهمانى عظيم اصلاً فرصت اين را پيدا نميکنند که به اين دعوتنامه توجه کنند.

غفلت آنها، فرورفتگى آنها در کار ماديت و دنياى مادى به قدرى است که آمدن و رفتن ماه رمضان را نميفهمند. مثل همين که کسى را براى يک ميهمانى بسيار با شکوه و پرخير و برکتى دعوت کنند و او فرصت نکند؛ غفلت کند از اينکه کارت دعوت را حتّى نگاه کند. اينها که دستشان بکلى خالى ميماند.

بعضى ميفهمند اين ميهمانى هست، اما به اين ميهمانى نميروند.کسانى که خداى متعال به آنها لطف نکرده است و توفيق نداده که با اينکه عذرى ندارند، روزه را نميگيرند يا از تلاوت قرآن يا از دعاهاى ماه رمضان محروم ميمانند، آنها همين افراد هستند.

کسانى هستند که وارد اين ميهمانى نميشوند، نمى‏آيند به اين ميهمانى؛ حساب اينها روشن است. جمع کثيرى از مردم مسلمان - امثال ما - وارد اين ميهمانى ميشويم، اما بهره‏ى ما از اين ميهمانى به يک اندازه نيست؛ بعضى‏ها بيشترين بهره را از اين فرصت ميبرند.

رياضتى که در ميهمانى اين ماه وجود دارد - که رياضت روزه و گرسنگى کشيدن است - شايد بزرگترين دستاورد اين ضيافت الهى است.

برکاتى که روزه براى انسان دارد، به قدرى اين برکات از لحاظ معنوى و ايجاد نورانيت در دل انسان زياد است که شايد بشود گفت بزرگترين برکات اين ماه همين روزه است.

روزه را بعضى ميگيرند؛ پس اينها وارد ضيافت شده اند و بهره ى از اين ضيافت را هم گرفته‏اند. ليکن علاوه‏ى بر روزه گرفتن - که رياضت معنوىِ اين ماه مبارک است - اينها آموزش خود را هم از قرآن در حد اعلى تأمين ميکنند؛ تلاوت قرآن با تدبر.

با حالت روزه‏دارى يا حالت نورانيتِ ناشى از روزه‏دارى، در شبها و نيمه شبها تلاوت قرآن، انس با قرآن، مخاطب خدا قرار گرفتن، لذت ديگرى و معناى ديگرى دارد.

چيزى که انسان در چنين تلاوتى از قرآن فرا ميگيرد، در حال متعارف و معمول نميتواند به چنين تلاوتى دسترسى پيدا کند؛ آنها از اين هم بهره ميبرند.

علاوه ى بر اينها، از مکالمه ى با خداى متعال و مخاطبه ى با خدا، راز و نياز کردن، دل خود را و اسرار درون خود را براى خدا به زبان آوردن هم بهره‏بردارى ميکنند؛ يعنى همين دعاها. اين دعاى ابى‏حمزه‏ى ثمالى، اين دعاهاى روزها، اين دعاهاى شبها و سحرها، اينها حرف زدن با خداست، خواستن از خداست، نزديک کردن دل به ساحت حريم عزت الهى است؛ از اين هم بهره ميبرند.

بنابراين در اين ميهمانى، از همه ى دستاوردهاى آن بهره ميبرند.

از اينها مقدم تر، شايد به جهتى بالاتر از اينها، ترک گناهان است؛ در اين ماه گناه هم نميکنند. در همان روايت خطبه‏ى پيامبر اعظم، اميرالمؤمنين (عليه‏الصّلاةوالسّلام) سؤال ميکند از پيغمبر که در اين ماه کدام عمل بافضيلت‏تر است.

در جواب ميفرمايند:«الورع عن محارم اللَّه».

اجتناب از گناهان و از محارم الهى، بر کارهاى اثباتى و ايجابى مقدم است؛

جلوگيرى از آلودگى و زنگار روح و دل است. اين افراد از گناه هم اجتناب ميکنند.

پس هم روزه دارى است، هم تلاوت است، هم دعا و ذکر است، هم دورى از گناهان است. اين مجموعه، انسان را از لحاظ اخلاق و رفتار هم به آن چيزى که مورد نظر اسلام است، نزديک ميکند.

وقتى اين مجموعه کار انجام گرفت، دل انسان از کينه ها خالى ميشود؛ روح ايثار و فداکارى در انسان زنده ميشود؛ کمک به محرومان و مستمندان براى انسان آسان ميشود؛ گذشت به نفع ديگران و به زيان خود در امور مادى براى انسان روان ميشود. لذا مى‏بينيد در ماه رمضان جرم و جنايت کم ميشود، کار خير زياد مى شود، محبت بين افراد جامعه بيش از اوقات ديگر ميشود؛ که اينها به برکت همين ضيافت الهى است.

بعضى اينطور از ماه رمضان بهره‏ى کامل ميبرند، بعضى هم نه؛ از يک چيزى بهره‏مند ميشوند، از چيز ديگرى خود را محروم نگه ميدارند.

بايد تلاش مسلمان در اين ماه اين باشد که حداکثر بهره را از اين ضيافت الهى بگيرد و دست پيدا کند به رحمت و مغفرت الهى، که من تأکيد کنم بر روى استغفار؛ استغفار از گناهان، استغفار از خطاها، استغفار از لغزشها؛ چه گناهان کوچک، چه گناهان بزرگ.

اين خيلى مهم است که در اين ماه، ما خودمان را، دلمان را از زنگارها پاک کنيم؛ خودمان را از آلودگى‏ها مصفا کنيم، شستشو بدهيم؛ و اين با استغفار امکان‏پذير است. لذا در روايات متعددى دارد که بهترين دعاها يا در رأس دعاها، استغفار است؛ طلب مغفرت از پروردگار. براى همه هم استغفار هست. پيغمبر اکرم هم - آن انسان والا - استغفار ميکرد. حالا استغفار امثال ما از نوعى از گناهان است؛ اين گناهان متعارف و معمولى و گرايشهاى حيوانى در وجود ما و همين گناهانِ به تعبيرى ميگوئيم گناهان چاروادارى؛ گناه هاى آشکار و واضح. بعضى‏ها استغفارشان از چنين گناهانى نيست؛ از ترک اولى‏ است. بعضى ترک اولى‏ هم نميکنند؛ اما استغفار ميکنند، که اين استغفار از قصور ذاتى و طبيعى انسانِ ممکن در قبال عظمت ذات مقدس پروردگار است؛ استغفار از عدم معرفت کامل، که اين مال اولياء و مال بزرگان است.

ما بايد از گناهانمان استغفار کنيم. فايده‏ى بزرگ استغفار اين است که ما را از غفلت نسبت به خود خارج ميکند. ما گاهى در مورد خودمان دچار اشتباه ميشويم. وقتى به فکر استغفار مى‏افتيم، گناهان، خطاها، خيره‏سرى‏ها، پيروى از هواى نفس که کرديم، تجاوز از حدود که انجام داديم، ظلمى که به نفس خودمان کرديم، ظلمى که به ديگران کرديم، جلوى چشم ما زنده ميشود و به يادمان مى‏آيد که چه کرده‏ايم؛ آن وقت دچار غرور، دچار نخوت، دچار غفلت نسبت به خود نميشويم. اولين فايده‏ى استغفار اين است. بعد هم خداى متعال وعده فرموده است که آن کسى که استغفار کند، يعنى به عنوان يک دعاى حقيقى از خداى متعال حقيقتاً آمرزش بطلبد و از گناه پشيمان باشد، «لوجد اللَّه توّاباً رحيما»؛ خداى متعال توبه‏پذير است. اين استغفار، بازگشت به سوى پروردگار است؛ پشت کردن به خطاها و گناهان است و خداوند ميپذيرد؛ اگر استغفار، استغفار حقيقى باشد. توجه کنيد که همين‏طور آدم به زبان بگويد: استغفراللَّه، استغفراللَّه، استغفراللَّه، اما حواسش اين طرف و آن طرف باشد، اين فايده‏اى ندارد؛ اين استغفار نيست. استغفار يک دعاست، يک خواستن است؛ بايد انسان حقيقتاً از خدا بخواهد و مغفرت الهى و گذشت پروردگار را بطلبد: من اين گناه را کرده‏ام؛ پروردگارا! به من رحم کن، از اين گناه من بگذر. اينطور استغفار کردنى نسبت به هر يک از گناهان، مسلماً غفران الهى را پشت سر خواهد داشت؛ خداى متعال اين باب را باز فرموده است.

البته در دين مقدس اسلام، اقرار به گناه پيش ديگران ممنوع است.

اينکه در بعضى از اديان هست که بروند توى عبادتگاه‏ها، پيش روحانى، کشيش، بنشينند، اعتراف به گناه کنند، اين در اسلام نيست و چنين چيزى ممنوع است. پرده‏درىِ نسبت به خود و افشاى اسرار درونى خود و گناهان خود پيش ديگران، ممنوع است؛ هيچ فايده‏اى هم ندارد. اينکه حالا در آن اديان خيالى و پندارى و تحريف شده اينطور ذکر ميشود که کشيش گناه را ميبخشد، نه؛ در اسلام بخشنده‏ى گناه، فقط خداست.

حتّى پيغمبر هم نميتواند گناه را ببخشد. در آيه‏ى شريفه ميفرمايد: «ولو انّهم اذ ظلموا انفسهم جاءوک فاستغفراللَّه و استغفر لهم الرّسول لوجد اللَّه توّابا رحيما»؛ وقتى گناهى انجام دادند، ظلم به نفس کردند، اگر بيايند پيش تو که پيغمبر هستى، از خداى متعال طلب مغفرت و طلب بخشش کنند و تو هم براى آنها طلب بخشش کنى، خداوند توبه‏ى آنها را ميپذيرد.

يعنى پيغمبر براى آنها طلب بخشش ميکند؛ خود پيغمبر نميتواند گناه را ببخشد؛ گناه را فقط خداى متعال بايد ببخشد.

اين استغفار است، که اين استغفار حقيقتاً جايگاه مهمى دارد. از استغفار در اين ماه غفلت نشود؛ بخصوص در سحرها، در شبها. دعاهائى که در ماه رمضان هست، اينها را با توجه به معانى‏اش بخوانيد.

بحمداللَّه جامعه‏ى ما يک جامعه‏ى معنوى است. دعا و توجه و توسل و ابتهال الى‏اللَّه در بين مردم ما رايج است و مردم دوست ميدارند؛ جوانهاى ما دلهاى پاک و نورانى‏شان به ذکر خدا متمايل است؛ اينها همه فرصت است. ماه رمضان هم که يک فرصت الهى است، در اختيار ما قرار داده شده؛ استفاده کنيد از اين ماه مبارک، از اين فرصت بسيار بزرگ؛ دلها را به خدا نزديک کنيد، آشنا کنيد؛ با استغفار، دلها و جانها را پاکيزه کنيد؛ خواسته‏هايتان را با خداى متعال مطرح کنيد. ارتباط معنوى ملت ما با خداى متعال کارهاى بزرگى انجام داده است، و ماه رمضان فرصت فوق‏العاده‏اى است براى اين کار؛ از اين فرصت استفاده شود.

ان شاءاللَّه خداوند متعال به همه ى ما کمک کند تا بتوانيم در اين ماه رمضان جنبه ى فرشته‏گون وجود خود را بر جنبه ى حيوانى خود غلبه دهيم. ما يک جنبه ى ملکى و فرشته‏اى داريم، يک جنبه‏ى مادى و حيوانى داريم.

هوى‏هاى نفسانى، جنبه‏ى مادى را بر آن جنبه‏ى ملکى و فرشته‏اى غلبه ميدهد. ان‏شاءاللَّه در اين ماه رمضان بتوانيم آن روحانيت را، آن نورانيت را بر جنبه ى مادى غلبه بدهيم و اين را به عنوان ذخيره اى نگه داريم و از ماه رمضان به عنوان تمرينى که در طول سال اين تمرين به کار ما خواهد آمد، ان‏شاءاللَّه استفاده کنيم.

بسم‏اللَّه‏الرّحمن‏الرّحيم‏والعصر.انّ الانسان لفى خسر.الّا الّذين امنوا و عملوا الصّالحات و تواصوا بالحقّ و تواصوا بالصّبر.

آخرین اخبار

© تمامی حقوق این سایت برای دانشگاه ایلام محفوظ است

شما از نسخه قدیمی مرورگر خود استفاده می کنید و قادر به مشاهده صحیح این سایت نخواهید بود.
لطفاً مرورگر خود را به روز نمایید
دانلود آخرین نسخه مرورگرها