امام حسن عسکری (ع ) در سال 232 هجری در مدینه چشم به جهان گشود .­مادر گرامیش سوسن یا سَلیل زنی لایق و صاحب فضیلت و در پرورش فرزند نهایت مراقبت راداشت، تا حجت حق را آن چنان که شایسته است پرورش دهد . این زن پرهیزگار در سفری که امام عسکری (ع ) به سامرا داشت، همراه امام(ع) بود و در سامرا از دنیا رحلت کرد. کنیه آن حضرت ابامحمد بود. امام حسن عسکری (ع ) بیانی شیرین و جذاب و شخصیتی باشکوه و مفسری بی نظیر برای قرآن مجید بود. راه مستقیم عترت و شیوه صحیح تفسیر قرآن را به مردم و به ویژه برای اصحاب بزرگوارش در ایام عمر کوتاه خود روشن کرد . دوران امامت به طور کلی دوران عمر 29ساله امام حسن عسکری (ع ) به سه دوره تقسیم می گردد :

1-دوره اول  که سیزده سال است که زندگی آن حضرت در مدینه گذشت­.

2- دوره دوم که به مدت ده سال در سامرا اقامت داشت.

3-دوره سوم که  نزدیک شش سال امامت آن حضرت می باشد .

دوره امامت حضرت عسکری (ع ) با قدرت ظاهری بنی عباس رو در روی بود . خلفایی که به تقلید هارون در نشان دادن نیروی خود بلندپروازیهایی داشتند . امام حسن عسکری (ع ) از شش سال دوران امامتش، سه سال را در زندان گذرانید­. زندانبان آن حضرت صالح بن وصیف دو غلام ستمکار را بر امام(ع) گماشته بود، تا آن حضرت را ب آزار بیشتری دهد، اما آن دو غلام که خود از نزدیک ناظر حال و حرکات امام(ع) بودند تحت تأثیر آن امام بزرگوار قرار گرفته به صلاح و خوش رفتاری گراییدند. وقتی از این غلامان جویای حال امام(ع) شدند، می­گفتند این زندانی روزها روزه دار است و شبها تا بامداد به عبادت و راز و نیاز با معبود خود سرگرم است و با کسی سخن نمی­گوید. عبیدالله خاقان وزیر معتمد عباسی با همه غروری که داشت وقتی با امام(ع) ملاقات می­کرد به احترام آن حضرت برمی خاست، و آن حضرت را بر مسند خود می نشانید و پیوسته می­گفت : در سامرا کسی را مانند آن حضرت ندیده­ام­، وی زاهدترین و داناترین مردم روزگار است­. پسر عبیدالله خاقان گفته است: من پیوسته احوال آن حضرت را از مردم می­پرسیدم، مردم  را نسبت به  او متواضع می یافتم ، می­دیدم همه مردم به بزرگواریش معترفند و دوستدار او می باشند­. با آنکه امام (ع ) جز با خواص شیعیان خود ارتباط نداشت­، دستگاه خلافت عباسی برای حفظ آرامش خلافت خود بیشتر اوقات­، آن حضرت را زندانی می کرد

حضرت هادی (ع ) و حضرت امام حسن عسکری (ع ) هم از سوی دستگاه خلافت تحت مراقبت شدید و ممنوع از ملاقات با مردم بودند و هم امامان بزرگوار ما جز با یاران خاص و کسانی که برای حل مشکلات زندگی مادی و دینی خود به آنها مراجعه می­نمودند کمتر معاشرت می­کردند به جهت آن بود که دوران غیبت حضرت مهدی (ع ) نزدیک بود­، و مردم می بایست کم کم بدان خو گیرند ، و جهت سیاسی و حل مشکلات خود را از اصحاب خاص که پرچمداران مرزهای مذهبی بودند بخواهند­، و پیش آمدن دوران غیبت در نظر آنان عجیب نیاید . باری ، امام حسن عسکری (ع ) بیش از 29سال عمر نکرد ولی در مدت شش سال امامت ، آثار مهمی از تفسیر قرآن و نشر احکام و بیان مسائل فقهی و جهت دادن به حرکت انقلابی شیعیانی بر جای گذاشت .

 در کیفیت شهادت آن امام بزرگوار آمده است : فرزند عبیدالله بن خاقان گوید روزی برای پدرم ( که وزیر معتمد عباسی بود ) خبر آوردند که ابن الرضا یعنی حضرت امام حسن عسکری رنجور شده ، پدرم به سرعت تمام نزد خلیفه رفت و خبر را به خلیفه داد . خلیفه پنج نفر از معتمدان و مخصوصان خود را با او همراه کرد . یکی از ایشان نحریر خادم بود که از محرمان خاص خلیفه بود ، امر کرد ایشان را که پیوسته ملازم خانه آن حضرت باشند ، و بر احوال آن حضرت مطلع گردند . و طبیبی را مقرر کرد که هر بامداد و پسین نزد آن حضرت برود ، و از احوال او آگاه شود . بعد از دو روز برای پدرم خبر آوردند که مرض آن حضرت سخت شده اس ، و ضعف بر او مستولی گردیده. پس بامداد سوار شد، نزد آن حضرت رفت و اطبا را امر کرد که از خدمت آن حضرت دور نشوند و قاضی القضات ( داور داوران ) را طلبید و گفت ده نفر از علمای مشهور را حاضر گردان که پیوسته نزد آن حضرت باشند­. و این کارها را برای آن می­کردند که آن زهری که به آن حضرت داده بودند بر مردم معلوم نشود و نزد مردم ظاهر سازند که آن حضرت به مرگ  طبیعی از دنیا رفته است.

بعد از گذشت چند روز از ماه ربیع الاول سال 260ه . ق آن امام مظلوم در سن 29سالگی از دار فانی به سرای باقی رحلت نمود . بعد از آن خلیفه متوجه تفحص و تجسس فرزند حضرت شد، زیرا شنیده بود که فرزند آن حضرت بر عالم مستولی خواهد ش ، و اهل باطل را منقرض خواهد کرد ... تا دو سال تفحص احوال او می­کردند ... . این جستجوها و پژوهشها نتیجه هراسی بود که معتصم عباسی و خلفای قبل و بعد از او از طریق روایات مورد اعتمادی که به حضرت رسول الله (ص ) می پیوست ، شنیده بودند که از نرگس خاتون و حضرت امام حسن عسکری(ع) فرزندی پاک گهر ملقب به مهدی آخر الزمان همنام با رسول اکرم (ص ) ولادت خواهد یافت و تخت ستمگران را واژگون و به سلطه و سلطنت آنها خاتمه خواهد داد . بدین جهت به بهانه های مختلف در خانه حضرت عسکری (ع ) رفت و آمد بسیار می­کردند­ تا از آن فرزند گرامی اثری بیابند. اما خداوند حجت خود را حفظ کرد.