با حضور خانم دکتر رحمانی مشاور وزیر علوم در امور زنان و خانواده و دکتر علی اکبری رییس دانشگاه، نشست زنان در آموزش عالی با نگاهی به دانشگاه ایلام برگزار گردید.

   به گزارش روابط عمومی، با هماهنگی  و برنامه‌ریزی گروه مطالعات زنان مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت عتف و با همکاری دفتر مشاور وزیر علوم در امور زنان و خانواده، نشست زنان در آموزش عالی با نگاهی به دانشگاه ایلام، با حضور دکتر علی‌اکبری رئیس دانشگاه،  خانم دکتر  رحمانی، مشاور وزیر علوم در امور زنان و خانواده،  خانم دکترپیرزادنیا  مشاور رئیس دانشگاه ایلام در امور زنان و خانواده، خانم دکتر خدیجه عباسی مدیر گروه گیاه‌پزشکی دانشگاه ایلام، خانم دکتر ثریا رستگار استادیار مهندسی برق دانشگاه ایلام و  خانم دکتر مژگان صالحی‌پور، رئیس بنیاد نخبگان استان ایلام و استادیار تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه ایلام، صبح روز چهارشنبه 12 آذر به  برگزار گردید.

در این نشست، دکتر علی‌اکبری، رئیس دانشگاه ایلام  با بیان اینکه فرصت‌دادن به زنان در مدیریت‌های آموزش عالی نه یک لطف که برآمده از نیاز دانشگاه است، تأکید کرد با سنت‌شکنی و تابوشکنی در دانشگاه ایلام و اقدامات روحیه بخش توانسته‌ایم، زمینه حضور هر چه بیشتر همکاران خانم در عرصه‌های مختلف دانشگاه را فراهم کنیم  (مشروح سخنان رئیس دانشگاه بصورت جداگانه منتشر می‌گردد).

در  این نشست خانم دکتر رحمانی، دانشیار مهندسی هسته‌ای دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی که از حدود پنج ماه پیش در سمت مشاور وزیر علوم در امور زنان و خانواده فعالیت دارد، هدف از برگزاری نشست‌های زنان در آموزش عالی را فراهم کردن زمینه‌ای برای طرح دغدغه‌ها، مسائل و نقطه نظرات زنان دانشگاهی با هدف رفع مشکلات و ارتقای جایگاه زنان در عرصه آموزش عالی کشور عنوان کرد.
خانم دکتر عباسی با اشره به ابلاغ شرح وظایف مشاوران امور زنان و خانواده در اوایل آبان ماه توسط مقالم عالی وزارت گفت:،  از اهداف کلی این دستورالعمل می‌توان به - افزایش مشارکت فعال زنان در توسعه علمی کشور، - ارتقاء کیفیت زندگی و ایجاد بالندگی علمی و اجرایی زنان و  فرصت‌های عادلانه در مدیریت و ارتقاء علمی زنان اشاره کرد، که یکی از این وظایف تعریف شده در این دستورالعمل، «برنامه‌ریزی به منظور توانا افزایی علمی- تخصصی زنان» است. این نشست، و سلسله نشست‌های آینده، به نوعی کمک برای ترسیم وضعیت واقعی موجود و برنامه‌ریزی و سیاستگذاری برای حرکت به سمت وضعیت ایده‌آل و پیش‌نیازی برای توان افزایی زنان دانشگاهی است. زیرا از ابزار لازم برای این توان افزایی، آگاهی بخشی به جامعه مخاطب است تا بتوانند مطالبات خود را را در جهت تحقق آرمان‌ها و ایده‌ال‌ها و دستیابی به آنچه حقوق محسوب می‌شود، ارائه کنند.

دکتر حسین میرزائی، رییس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هم با ابراز خرسندی از این که در نخستین جلسه از سلسله نشست‌های زنان در آموزش عالی به تجربه دانشگاه ایلام و نقطه نظرات و مسائل همکاران خانم این دانشگاه پرداخته شده، اظهار داشت: نگاه پیشروانه ریاست دانشگاه ایلام نسبت به عدالت جنسیتی و ارتقای جایگاه زنان در آموزش عالی همواره مورد توجه و تقدیر وزارت علوم قرار داشته و امیدوارم با نگاه تبعیض مثبت نسبت به زنان بتوانیم در مدت کوتاه باقیمانده تا تغییر دولت، مسائل فراوانی را که در این حوزه وجود دارد تا حدی برطرف کنیم.

دکتر میرزایی با بیان این که توجه به مسائل و مشکلات زنان دانشگاهی و رفع آنها می‌تواند مقدمه‌ای برای پرداختن به مشکلات زنان در محیط‌های پیرامون دانشگاه و جامعه باشد و تداوم این حرکت مثبت در دانشگاه ایلام می‌تواند آلام زنان این استان را نیز کاهش دهد، اظهار داشت: اگر چه مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی، مأموریت متفاوتی دارد، ولی به نظر می‌رسد که باید استثنائاتی هم قائل شد که با توجه به اقدامات مثبتی که در دانشگاه ایلام انجام شده، می‌تواند کمک ویژه به همکاران ما در دانشگاه ایلام در زمینه مطالعات و تحقیقات در حوزه زنان در استان باشد که در این زمینه علاقمندی و آمادگی کامل موسسه را اعلام می‌کنم.

وی در پایان ابراز امیدواری کرد که برگزاری این نشست و نشست‌های مشابه بتواند با گسترش فرهنگ گفت و گو و عقلانیت در رفع مشکلات و ارتقای جامعه زنان دانشگاهی مؤثر باشد.

سخنران بعدی این نشست، خانم دکتر مینا پیرزادنیا، مدیر تحصیلات تکمیلی و مشاور رییس دانشگاه ایلام در امور زنان و خانواده بود، که در ابتدای سخنان خود در تبیین تاریخچه تأسیس دانشگاه ایلام گفت: دانشگاه ایلام تا سال 1371 زیرمجموعه دانشکده دامپروری دانشگاه رازی کرمانشاه بود و پس از تاسیس با دو سال تاخیر از سال  73، پذیرش دانشجویان دختر را آغاز کرد، که از مجموع 64 دانشجوی دانشگاه در آن سال نه نفر دختر بودند، که اولین عضو هیئت علمی زن 1379و اولین کارمند زن دانشگاه هم سال 1372 استخدام شدند.

به گفته وی با این حال از سال 93 بدین طرف هر ساله حدود 55 درصد دانشجویان این دانشگاه را دختران تشکیل داده‌اند، به طوری که حدود 53/4 درصد فارغ التحصیلان این دانشگاه از بدو تاسیس تاکنون دخترها بوده‌اند. البته این رشد سریع و برتری جنسیتی در نسبت اعضای هیئت علمی دانشگاه هرگز وجود نداشته است.
مدیر تحصیلات تکمیلی دانشگاه ایلام خاطرنشان کرد: به رغم افزایش اعضای هیأت علمی دانشگاه، شمار اعضای هیأت علمی زن دانشگاه تا سال 95 به 20 نفر(10 درصد کل اعضای هیأت علمی) محدود بود تا این که با انتصاب ریاست فعلی دانشگاه که رویکرد مثبتی به اعمال عدالت جنسیتی دارد، به رغم افزایش بسیار اندک تعداد اعضای هیأت علمی، سهم اعضای هیأت علمی زن دانشگاه در سال 96به 13/8 درصد و در سال 99 به نزدیک 18درصد (39 نفر زن مجموع از 220نفر) افزایش یافته است.

مشاور رییس دانشگاه ایلام در امور زنان و خانواده تصریح کرد: سهم زنان از پست‌های مدیریتی دانشگاه هم از شش مدیر میانی و 14مدیر پایه در سال 96 به 9 مدیر میانی و 25 مدیر پایه در سال 99 افزایش یافته است.
وی در ادامه در بیان چالش‌های زنان عضو هیأت علمی دانشگاه‌ها به لحاظ نشدن دوره زایمان زنان در آیین‌نامه‌ها اشاره کرد و گفت: در حالیکه دانشجویان دختر ممکن است در دوره دکتری تا چهار ترم هم در مرخصی زایمان باشند، ولی این وقفه در آیین‌نامه های جذب هیأت علمی در نظر گرفته نشده و این گروه از مادران هم مشمول محدودیت سنی مشابه سایر متقاضیان جذب در هیأت علمی می‌شوند. مشکلی دیگری که زنان با آن مواجه‌اند حساسیت مضاعفی است که درباره عملکرد آنها در پست‌های مدیریتی وجود دارد. از آنجا که برخی واگذاری پست‎های مدیریتی به زنان را لطفی در حق آنها تلقی می‎کنند، لذا انتظاراتی که از آنها دارند چند برابر مدیران مرد است و به طرز تحقیرآمیزی زیر ذرهبین هستند و کوچکترین اشتباه آنها را بزرگنمایی می‎کنند، در حالیکه در مورد مدیران مرد این طور نیست.

خانم دکترپیرزادنیا با بیان این که با رویکرد مثبت رییس این دانشگاه نسبت به عدالت جنسیتی در مواردی مثل جذب اعضای هیأت علمی حتی تبعیض مثبتی نسبت به زنان اعمال می‌شود، گفت: متأسفانه در اغلب دانشگاه‌ها شرایط کاملا متفاوت است و زنان با تبعیض‌های منفی در فراخوان جذب اعضای هیأت علمی روبه‌رو هستند. امیدوارم با وضع قوانینی که با تغییر دولت‌ها و براساس سلایق مدیران قابل تغییر نباشد، شاهد ترسیم شرایطی مناسبتر برای زنان باشیم.

وی با اشاره به این که حدود 60 درصد دانشجویان دانشگاه ایلام و نیمی از دانشجویان کشور را دختران تشکیل می‌دهند، اظهار داشت: تجربه نشان داده هرجا نگاه جنسیتی کم‌رنگ شده و به زنان و دختران دانشگاهی اعتماد شده، توانسته اند توانمندی‌ها و شایستگی‌های خود را در بالاترین سطح بروز دهند.

استادیارادبیات عربی دانشگاه ایلام با بیان این که مردسالاری و انزوای دیرپای زنان ایلامی که ریشه در فرهنگ و سنت‌های این استان دارد، جدی‌ترین مانع پیشرفت زنان ایلامی است، اظهار داشت: با این حال، مشکلات ما در حوزه دانشجویی و اعضای هیأت علمی و کارکنان چندان تفاوتی با دانشگاه‌های دیگر ندارد و مردسالاری و تبعیض جنسیتی و مخالفت با مدیر شدن زنها که تقریباً در همه سازمان‌ها مانع از ارتقای زنان می‌شود، در این دانشگاه هم عمده‌ترین مشکل زنان دانشگاهی است و مسأله خاصی که احساس کنیم منحصر به استان ایلام است، نداریم؛ البته خوش‌فکری و اعتماد و همراهی خوب ریاست و مجموعه مدیریتی دانشگاه باعث شده، که اعتماد به نفس بالایی در دانشجویان و کارکنان و اعضای هیأت علمی زن دانشگاه وجود داشته باشد.

مشاور رییس دانشگاه ایلام در پایان از پیگیری راه‌اندازی مرکز مطالعات زنان در این دانشگاه با قول مساعد دکتر ابتکار و حمایت رییس دانشگاه خبر داد.

دکتر خدیجه عباسی، مدیر گروه گیاه‌پزشکی دانشگاه ایلام هم سخنان خود را با تبیین ضرورت توجه و حمایت از زنان آغاز کرد و گفت: 6/49 درصد جمعیت کشور را زنان تشکیل می‌دهند و عدم توجه به زنان به معنای عدم توجه به نیمی از جمعیت است. موضوع دیگری که اهمیت توجه به زنان را دو چندان می‌کند، چند نقشی بودن زنان در خانواده ایرانی است.

وی خاطرنشان کرد: در اغلب موارد، زنان شاغل همزمان سه نقش همسری، مادری و شغلی را برعهده دارند، که برقراری مداوم تعادل بین این نقش‌ها ممکن است، استرس و فشار روانی زیادی را به زنان وارد کرده و بر سلامت روانی آنها اثر منفی داشته باشد. لذا حمایت از زنان شاغل از اهمیت بالایی در حفظ سلامت خانواده برخوردار است.

استادیار بیماری‌شناسی گیاهی دانشگاه در ادامه در خصوص موانع سازمانی پیش‌روی زنان شاغل، گفت: کمتر بودن تعداد زنان در اغلب سازمان‌ها و شخصیت گروه‌گریز و ناسازگاری گروهی بسیاری از زنان از جمله موانع پیشرفت شغلی آنهاست. این مسأله خصوصا از آنجا مشکل ساز می‌شود که مردان شاغل، اغلب با وجود رقابتی که دارند، به صورت تیمی هم عمل می‌کنند. از آنجا که زنان از شبکه‌های درون سازمانی همکاران مرد خود خارج‌اند؛ لذا از اطلاعات، فرصت‌ها و پاداش‌هایی که در گروه برای مردان پیش می‌آید، محروم‌اند.

وی افزود: مردان عمدتاً در شبکه‌های اقتصادی سیاسی عضویت دارند، که فرصت‌های خوبی را برای پیشرفت در اختیار آنها قرار می‌دهد در حالیکه زنان اگر در تشکلی هم فعال باشند، بیشتر تشکل‌های محلی و خانوادگی است.
یکی دیگر از چالش‌های سر راه زنان، این دیدگاه غلط اجتماعی است که می‌گویند زنان برای درآمد اضافه خانواده کار می‌کنند و نیاز به ارتقا ندارند، یا زنان بیش از حد احساساتی هستند و ملاحظات خانوادگی را بر ملاحظات شغلی ترجیح می‌دهند، یا به زنان گفته می‌شود که چون نقش اصلی شما در خانواده است، ما با ندادن مسؤولیت به شما کمک می‌کنیم که این نقش را بهتر ایفا کنید.

خانم دکتر عباسی در خصوص راهکارهای رفع این موانع در محیط‌های آکادمیک، گفت: بخشی از راه حل‌ها، جنبه‌های شخصیتی، فرهنگی و روان‌شناختی دارد و بخش دیگر هدایت آموزش و پژوهش به سمتی است که زنان به سمت خودباوری بروند و از حالت رکود و سکون خارج شوند. ایجاد رقابت با حمایت دانشگاه و برگزاری همایش‌ها و نشست‌های ویژه زنان در تقویت عزت نفس و خودباوری زنان دانشگاهی مؤثر است. آشنا شدن زنان با حقوقشان و احترام به این حقوق توسط مدیریت دانشگاه، وضع قوانین و مقررات لازم برای تأمین این حقوق و نظارت بر اجرای دقیق آنها هم به رضایت شغلی زنان کمک می‌کند‌. امری که در نهایت به افزایش بهره‌وری و وفاداری آنها نسبت به سازمان منجر می‌شود.

در ادامه خانم دکتر ثریا رستگار، استادیار مهندسی برق دانشگاه ایلام هم در ادامه این نشست از سقف‌ها و دیوارهای شیشه‌ای صحبت کرد، که مانع از ارتقای شغلی و حتی ورود زنان به برخی حوزه‌های مدیریتی کلیدی می‌شود، که مناطق ممنوعه و حیاط خلوت‌‌های مردانه سازمان‌ها تلقی می‌شود. دیوارهای نامرئی که همکاران مرد هیچ وقت به آنها برخورد نمی‌کنند و بنابراین شاید هیچ وقت هم وجود آنها را قبول نکنند.
خانم دکتر رستگار با بیان این که شرایط برای اعضای هیأت علمی دانشکده‌های فنی مهندسی به مراتب سخت‌تر از همکارانشان در سایر دانشکده‌هاست که تعادل جنسیتی بیشتری در محیط وجود دارد و مردان به مرور حضور زنان در این دانشگاه‌ها را پذیرفته‌اند، اظهار داشت: متأسفانه اغلب اطلاعات مفید و دست اول نه در شوراها و جلسات رسمی گروه‌ یا دانشکده که در گروه‌های مردانه مبادله می‌شود. اعضای هیئت علمی مرد معمولاً با همکارانشان شبکه‌های ارتباطی یا گروه‌های کوهنوردی، فوتبال یا … دارند، که تبادل اطلاعات دست اول خود را در آنجا انجام می‌دهند.

وی در خصوص راهکارهای قانونی که می‌توان برای ارتقای عدالت جنسیتی در دانشگاه‌ها انجام داد، گفت: ایجاد شفافیت در دسترسی به اطلاعات، تخصیص امکانات رفاهی مثل مهدکودک برای کاهش دغدغه‌های زنان شاغل، افزایش طول دوره‌های پیمانی و رسمی آزمایشی زنان عضو هیأت علمی به دلیل مرخصی زایمان و سایر مشکلاتی که زنان به دلیل نقش مادری و شرایط خاص خانوادگی دارند، در نظر گرفتن وزنی برای ایجاد ظرفیت‌های قانونی برای به کار گرفتن زنان در جایگاه هیأت علمی و پست‌های مدیریتی و ترغیب صنعت به استفاده از زنان در پروژه‌ها از راهکارهای ارتقای جایگاه زنان در موقعیت‌های آکادمیک است.

خانم دکتر رستگار با بیان این که حضور زنان در جایگاه‌های مدیریتی به دلیل ویژگی‌های خاص آنها مثل روحیه صلح‌طلبی می‌تواند منشأ تحولاتی در محیط‌های آکادمیک باشد، گفت: البته آنچه در عمل از برخی مدیران زن دیده می‌شود، رفتارهایی افراطی و حتی تندتر از مدیران مرد است. علت این مسأله هم سختگیری‌‌هایی است که در نظارت بر عملکرد مدیران زن وجود دارد و آنها را با استانداردهای مردانه می‌سنجند و اغلب مدیران زن شهامت لازم برای تابوشکنی و رفتار براساس ادراک و احساس خود را ندارند.

درادامه این نشست، خانم دکتر مژگان صالحی‌پور، رییس بنیاد نخبگان استان ایلام و عضو هیأت علمی دانشکده تربیت بدنی دانشگاه ایلام گزارشی از توانمندی‌های دانشجویان دختر و اعضای هیأت علمی و کارکنان زن دانشگاه ایلام و موفقیت‌های آنها در کسب مدال‌ها و رتبه‌های برتر المپیادها و رقابت‌های ورزشی، علمی، هنری و … در سطح کشور و دانشگاه‌های منطقه پنج کشور ارائه داد.